Yeni doğan yaklaşık her 300-350 erkek çocukta bir görülebilen halk arasında “Peygamber Sünneti” de denen doğumsal bir bozukluktur. Normal bir peniste idrar kanalı (üretra) penis başının (glans) ucunda sonlanır ve çocuklar penisin ucundan idrarını yaparlar. Hipospadiaslı çocuklarda ise idrar kanalı (üretra) penisin alt yüzünde ve daha geride sonlanır. Bu sonlandığı nokta ile penis ucu arasındaki mesafede idrar kanalı oluşmamıştır. İdrar kanalının açılma noktası testislerden daha geride bile olabilir ve ne kadar geride ise o kadar ciddidir. Ancak olguların çoğunluğunun penis ucuna daha yakın olanlar oluşturmaktadır.
İdrar kanalının (üretra) penisin alt yüzünde ve daha geride olması, penis başının yassılaşması, sünnet derisi (prepisyum)'nin penis başının alt yüzünde oluşmaması (doğuştan yarım sünnetli), ereksiyona gelince penisin aşağıya doğru kıvrılması (Chordee Deformitesi), hipospadiaslı çocukların karşıya doğru işeyememeleri, oturarak çiş yapma mecburiyeti, idrar kanal açıklığı çok geride olanlarda erişkin yaşa kadar ameliyat edilmezlerse cinsel fonksiyon bozuklukları ortaya çıkabilir.
Anne karnındaki bebeğin cinsiyet farklılaşması gebeliğin ilk üç ayı esnasında gerçekleşir.
Bu süre içerisinde bu organa ait ortaya çıkan bir gelişim aksaklığı sonucunda idrar kanalının oluşumu tamamlanamadan duraksar ve hipospadias ortaya çıkar. Bu gelişim aksamasının nedeni kesin olarak bilinmemektedir. Androjenik (erkeksi) hormon uyarısındaki herhangi bir azalma ya da kalıtsal bazı faktörler suçlanmaktadır. Hipospadiaslı bir çocuğu olan ailenin doğması beklenen erkek bebeğinde de hipospadias görülme olasılığı %20'nin üzerinde olması kalıtsal nedenlerin önemini göstermektedir.
Günümüzde gebelik esnasında ultrasonografi ile doğum öncesi tanı koymak mümkündür. Bu mümkün olmadıysa doğduğu andan itibaren yapılacak klinik muayene ile kolaylıkla tanı konur. Nadiren hipospadiaslı çocuklarda prepusium (sünnet derisi) normal ve tam olabilir. Bu durumlarda sünnet derisi geriye doğru sıyrılmadan uca yakın hipospadiaslar tespit edilemeyebilir. Hipospadiasla birlikte en sık görülen bir başka doğumsal problem inmemiş testis ve kasık fıtığıdır. Bu nedenle hipospadiaslı çocukların testislerinin olup olmadığı ve torbalara kadar inip inmediği mutlaka kontrol edilmelidir.
Ayrıca hipospadias olguları çok nadir görülen cinsiyet farklılaşması problemlerinin (hermafroditizm) bir parçası olarak da ortaya çıkabilir. Bu nedenle şüpheli olgularda cinsiyet ayırım testleri (kromozom analizler v.s.) yapılmalıdır.
Tek tedavisi cerrahi operasyondur. Operasyonda penisin aşağıya doğru kıvrılmasına neden olan Chordee adını verdiğimiz fibrotik bant temlzlenerek penis ereksiyona geldiğinde aşağı doğru kıvrılmayacak şekilde düzleştirilir.
İdrar kanalının açıldığı noktadan penisin ucuna kadar olan eksikliğini tamamlamak üzere yeni idrar kanalı oluşturulur. Yassılaşmış halde bulunan penis başı (glans)'na doğal konik şekli verilir. Yani sonuçta estetik ve fonksiyonel açıdan kabul edilebilir bir penis şekli oluşturulur.
Operasyonda Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahinin çok ince ve hassas teknikleri uygulanır. Cerrahi işlemin başarılı olabilmesi için Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi ehliyeti olan ve özellikle bu konuyla ilgili yeterli bilgi ve deneyime sahip kişilerce yapılmalıdır. Hipospadiasın tipine göre seçilmesi gereken değişik yöntemler vardır. Cerrahi işlem seçilen yönteme bağlı olarak 1 ile 4 saat arasında sürebilir.
Literatürde onlarca cerrahi tedavi yöntemleri tariflenmiştir. Ben de yaklaşık 14 yıldır distal penil hipospadiaslarda yani uca yakın hipospadiaslarda kendi geliştirdiğim ve literatüre de “Kutlay Tekniği” olarak girmiş bulunan bir ameliyat yöntemini kullanmaktayım. Geliştirdiğim tekniğin en önemli avantajları estetik olarak diğer tekniklere göre çok daha az, doğala yakın neredeyse sadece sünnet izini andıran bir iz bırakması (Diğer tekniklerin hemen hepsinde yeni oluşturulan idrar kanalı boyunca uzanan dikiş hattı bulunur, bu da fistül gelişme riskini arttıran bir durumdur), yeni oluşturulan idrar kanalının üzerini sağlam deri ilerletmesi ile kapadığımdan fistül denen delik oluşma riskinin çok azalması sayılabilir. Detaylı bilgiye ulaşmak için literatürde yayımlanmış 2 bilimsel makalenin linkine buradan ulaşabilirsiniz.
Hipospadiasın bir çok tipinde eksik idrar kanalının oluşturulması amacıyla sünnet derisi (prepusium) kullanıldığı için bu kıymetli malzemenin sünnet yapılarak harcanılmaması gerekir. Yani sünnet yapılmamalıdır!
Cerrahiyi takiben çoğu çocuk normal fonksiyon ve iyi bir kozmetik sonuca sahip olur. Ortalama olarak hipospadiaslı çocukların %90'ında problemler tek bir operasyonla çözülür. Fakat, Plastik Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi prensiplerine uyulmadan ve de ehil olmayan kişiler tarafından bu operasyonlar yapıldığında komplikasyon ve başarısızlık oranı büyük ölçüde düşmektedir.
Başka bir nedenle kısırlık (infertilite) yoksa böyle bir problem hipospadiaslı çocuklarda beklenmez. Başarılı sonuçlanmış bir operasyonun bu yönde olumsuz bir etkisi olmaz.
Mükerreren yapılan ve her defasında başarısız geçen operasyonlar kişiyi psikolojik olarak olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle uygun yaşta ve tek operasyonla başarılı bir sonuç daima tercih edilir.
Operasyon yaşı konusunda dünyadaki görüşler ve uygulamalar farklıdır. Yapılan araştırmalar 18. aydan sonra psikolojik açıdan çocuğun olumsuz etkilenme riskinin yüksek olduğunu göstermiştir. 6.aydan önce ameliyat etmenin de genel anestezi riski açısından caydırıcılığı vardır. Bu nedenlerle ve cerrahi tekniklerdeki gelişmeler de göz önüne alınarak daha önceleri 2-3 yaş arası daha çok tercih edilirken, bu sınırı daha erkene alma eğilimi gelişmiştir. Çocuğun psikolojik olarak etkilenmemesi için okula ya da kreşe başlamadan önce mutlaka tedavinin tamamlanması gerekmektedir.
Erken ve geç dönemde görülenler olarak 2 gruba ayırmak mümkündür. Erken dönemde; kanama, dikişlerin açılması, enfeksiyon gibi tüm ameliyatlarda görülme riski olan komplikasyonlarla karşılaşılabilir. Geç dönemde ise, fistül (delik), stenoz (darlık), Chordee tekrarlamasına bağlı peniste aşağı doğru eğrilme ve tekrarlayan üriner sistem enfeksiyonlarına eğilimde artış görülebilmektedir. Bu komplikasyonlar dikkatli ek cerrahi işlemler gerektirir.